Onneresch (Onnen)
Kenmerken
Grootte: 26 hectare
Type: divers, zowel akker- als weiland. Geschikt voor mozaïeklandschap
Aankoopdatum: 1 november 2021
Jaarverslag & aanvulling beheerplan – februari 2023
Beheerplan Onneresch – maart 2022
Ruimtelijke analyse – april 2021
Waar we aan werken
In nauwe samenwerking met bodem- en landbouwdeskundigen en onze boer werken we aan verbetering van de bodem, biodiversiteit en het herstel van landschapselementen.
We hebben enkele solitaire bomen geplant, die in de toekomst schaduw voor het vee kunnen bieden. Op de overhoeken van de es komt vruchtdragend struweel, dat zowel een landschappelijke functie heeft als een goede schuil- en foerageerplaats voor vogels, insecten en kleine zoogdieren biedt. Klussen op de es doen we samen met deelnemers van Land van Ons die zich bij ons als vrijwilliger hebben gemeld.
We houden Open Dagen en bijeenkomsten en seminars waarop deskundigen aan het woord komen over onderzoek op de es en de diverse aspecten van het beheer. Op aanvraag organiseren we lezingen en excursies voor kleine groepen belangstellenden en we staan regelmatig op markten met een kraam met informatie, soms ook een presentatie, over Land van Ons en verkoop van de producten. Ook daarin worden we bijgestaan door onze vrijwilligers.
De percelen op de Onneresch liggen ingebed tussen verschillende biotopen (leefgebieden): Appelbergen, onderdeel van het Natuurnetwerk Nederland, aan de zuidkant en Natura 2000-gebied Zuidlaardermeer aan de oostzijde. Daarnaast kent het landschap op en rond de Onneresch verschillende cultuurhistorische landschapselementen zoals solitaire bomen en houtwallen. Deze bieden schuilgelegenheid en voedsel voor vogels, vlinders en kleine zoogdieren. Met de nieuwe gewassen en de aanleg van bloemrijke akkerranden is er nog meer en gevarieerder voedsel beschikbaar waar dieren op afkomen.
We lieten in januari 2023 Het Veentje (waar de verderop genoemde pingoruïne in schuilgaat) onderlopen. De ingreep was simpel en, indien nodig, omkeerbaar: de afwateringssloot werd afgesloten. Het primaire doel is om veenoxidatie te stoppen. Hopelijk kunnen we weer veengroei op gang brengen. Hiermee leggen we CO2 vast en misschien kunnen we er cranberry’s telen.
Op gedeelde eerste plaats stond uitbreiding van de biodiversiteit, en die heeft onze verwachtingen overtroffen: nauwelijks stond Het Veentje onder water of er kwam een paartje scholeksters broeden. Daarna verschenen in rap tempo alle mogelijke weide- en watervogels. We hebben gezien dat er in een lange warme, droge periode voldoende water blijft staan en dat ook dan de biodiversiteit toeneemt: drassige delen raken begroeid, de slikrand trekt weer andere vogels.
Onze boer
Onze pachter is Berend Steenbergen, eigenaar van een biologisch-dynamisch melkveebedrijf in de Onnerpolder. Door het perceel op de Onneresch te pachten heeft hij, samen met zijn zoons, nu een gemengd bedrijf met meerdere akkers. De uitbreiding met weidegrond voor het jongvee was zeer welkom en de overgang naar het gemengde bedrijf hebben zij met veel interesse en enthousiasme opgepakt. De samenwerking met Land van Ons helpt het bedrijf om stappen te zetten richting kringlooplandbouw.
In een van hun schuren heeft Berends vrouw Wilma de winkel ‘Wilma’s Erf’, waar zij rauwe melk van eigen koeien, zelfgekarnde boter, karnemelk, en hangop verkoopt, en vlees van eigen ossen. In de winkel is ook het hele assortiment producten van Land van Ons verkrijgbaar. De winkel is slechts één aspect van de brede bedrijfsvoering, waarin veel aandacht is voor de verbinding met de omgeving.
Teelt
Boekweit natuurlijk, hét gewas dat door Land van Ons weer op de kaart werd gezet. Het geeft goede oogsten en in bloei is het een lust voor het oog.
Bij de gewaskeuze zijn bodem en water leidende principes. Niet het hele perceel is geschikt voor akkerbouw: de lagergelegen percelen zijn te nat. Deze zijn in gebruik als blijvend kruidenrijk grasland. Voor de percelen die geschikt zijn voor akkerbouw, hebben we een teeltplan met zesjarige vruchtwisseling.
We doen het rustig aan, met in principe één nieuw gewas per jaar. We verbouwen inmiddels boekweit, huttentut, quinoa en triticale (een kruising tussen tarwe en rogge, prima krachtvoer voor het rundvee van onze boer). Rustgewassen bestaande uit een mengsel van o.a. luzerne, rietzwenkgras en rode klaver verbeteren de bodem en zijn een volwaardige en lekkere groene hap voor de koeien als ze ’s winters op stal staan.
Een deel van het laaggelegen perceel bestaat uit een zogenaamde pingoruïne. Dit aardkundig monument bestaat uit een natuurlijke laagte, opgevuld met een zes meter dikke veenlaag, die we zo goed mogelijk willen conserveren. Daarmee gaan we de uitstoot van broeikasgassen en bodemdaling tegen. We brengen het waterpeil omhoog en beschermen de archeologische waarden.
Perceelteam
Het perceelteam van de Onneresch bestaat momenteel uit vier personen, die eenmaal per maand bij elkaar komen om het beheer en lopende zaken te bespreken.
Het team beschikt als geheel over een groot netwerk van deskundigen, die graag advies geven over het beheer en/of onderzoek doen op de Onneresch. Het beheer wordt bepaald door het perceelteam in nauwe samenwerking met de pachter, Berend Steenbergen en zijn zoon Wouter. Het team besteedt veel aandacht aan het onder de aandacht brengen van Land van Ons middels seminars, presentaties (meestal vergezeld van verkoop van Land van Ons-producten), open dagen, persberichten en begeleide excursies.
Locatie
Wandelroute
Een bezoek aan de Onneresch is altijd mogelijk, de Onneresweg loopt over en langs de percelen van Land van Ons. Bekijk ook de wandelroute (pdf) die wij hebben samengesteld.
We bieden ook begeleide wandelexcursies voor 8-20 personen aan. Leden van het perceelteam nemen je mee in de geschiedenis van het gebied en vertellen je hoe we natuurinclusieve landbouw realiseren met oog voor bodem, water, biodiversiteit en het landschap. Nieuwsgierig geworden? Stuur dan een bericht naar onze perceelcoördinator!
Contact
Perceelcoördinator: Jan Wittenberg
E-mailadres: onneresch@landvanons.nl