Een bewolkte dag eind mei, maar vroeg in de avond helder: de koeien van Berend en Wilma staan gelukkig te zijn in de wei. Wij zitten in ‘het klaslokaal’, een gebouwtje op het erf waar ‘onze’ boeren groepen kunnen ontvangen, o.a. schoolkinderen die via de organisatie Boer op Noord dit prachtige biologisch-dynamische melkveebedrijf kunnen bezoeken. Ze leren er bijvoorbeeld dat melk uit een koe komt en dat mest niet zozeer vies als wel heel nuttig is. Het is maar een van de vele dingen waar dit veelzijdige echtpaar zich mee bezighoudt.

Berend is opgegroeid op deze boerderij, vanaf de tijd van zijn opa al een melkveebedrijf, waar tot in 2009 op gangbare wijze werd geboerd. Berend en Wilma hadden enkele jaren daarvoor het bedrijf overgenomen en met zijn beeldend taalgebruik vertelt Berend dat hij vroeger wel ‘tegen biologisch heeft aangeschopt’. Hij was echter altijd al geïnteresseerd in bodemkunde en had zo zijn vragen bij de rond de eeuwwisseling nog verplichte injectie van drijfmest. Er stonden een boete en twee jaar voorwaardelijke gevangenisstraf op het niet nakomen van die verplichting, maar Berend ontsprong de dans tot drie keer toe dankzij een proefontheffing. De overgang naar biologisch werd mede hierdoor min of meer vanzelfsprekend. Ten gevolge van herinrichting van het landschap en vertrek van een aantal boeren kwam er bovendien grond vrij, die zij toen nog voor weinig geld konden aankopen.

Wilma vertelt dat zij in de begintijd van hun biologisch bedrijf zelf nog niet zo biologisch bezig waren. ‘Ik kocht gewoon goedkope spullen in de supermarkt. Maar je gaat natuurlijk nadenken en inzien dat die dingen niet los van elkaar staan. In een supermarkt kom ik nu bijna niet meer.’

De overgang van biologisch naar biologisch-dynamisch was een volgende logische stap. Ze hadden bezwaren tegen het gebruik van antibiotica, maar in de biologische veehouderij is dit onder voorwaarden toegestaan. Daarnaast levert melk van bd-koeien een wat hogere literprijs op. Hun moderne potstal maakte dat de overgang redelijk gemakkelijk verliep.

Het is nu ruim een jaar geleden dat Berend werd gebeld door Franke Remerie. Land van Ons had het perceel op de Onneresch gekocht en Berend en Wilma werden getipt als mogelijke pachters. Wilma: ‘Van Land van Ons hadden we nog nooit gehoord, maar Franke stond hier een week na dat telefoongesprek bij ons op het erf en toen ging het heel snel.’ Snel ging ook de overgang naar alweer een nieuwe fase, van uitsluitend melkvee naar een gemengd bedrijf: de eerste (boekweit)akker op de Onneresch was eind mei een feit. Berend ervaart dit niet als een heel grote overgang, ook al heeft hij nu andere machines nodig. In een enkel geval zijn die behoorlijk duur, maar veel kan uitgeruild worden met boeren in de buurt.

Dit voorjaar zijn er twee nieuwe akkers bijgekomen, zodat er nu plaats is voor boekweit en huttentut. Op de derde akker heeft hij triticale gezaaid, een direct antwoord op de zeer hoge graanprijzen ten gevolge van de oorlog in Oekraïne. De triticale zou bij een optimale opbrengst van deze akker in 10% van het krachtvoer voor de koeien kunnen voorzien, maar dat zal dit jaar nog niet lukken. De vogels hebben behoorlijk huisgehouden in het sappige opgekomen groen…

Berend en Wilma onderschrijven de idealen en ambities van Land van Ons. ‘Die passen goed bij de uitgangspunten van biologisch en biologisch-dynamisch boeren. We denken wel dat het goed zou zijn als alle initiatieven op dit gebied, zoals bijvoorbeeld ook Herenboeren en Aardpeer, in de toekomst zouden samenwerken. Bij de ambitie om 15% van de dure landbouwgrond in Nederland in bezit te krijgen is de lat wel hoog gelegd, dat is een forse uitdaging voor Land van Ons en andere partijen.’

Tot slot praten we nog over ‘Wilma’s Erf’, de boerderijwinkel die Wilma heeft opgezet. Ze verkoopt daar melk van eigen koeien, zelfbereide zuivelproducten, eigen ossenvlees en een uitgebreide selectie biologische producten en duurzame huishoudelijke spullen. Sinds eind maart hebben ook de producten van Land van Ons een plek in haar winkel en deze hebben ervoor gezorgd dat haar vaste klantenkring zich heeft uitgebreid. ‘Met de winkel kan ik uitdragen dat het ook anders kan, en het is een ontmoetingsplek voor gelijkgestemden én voor nieuwsgierigen die voor het eerst eens komen kijken wat dat nu is, al die biologische producten.’

Ze gaan een drukke zomer tegemoet. Het Waterbedrijf Groningen begint binnenkort een project waarvoor het gebruik zal maken van het klaslokaal. Toneelgroep Jan Vos, bekend van bijzondere voorstellingen op locatie, komt bij Berend en Wilma in de schuur hun nieuwe stuk ‘Grond’ repeteren en spelen.

Onze boeren: veelzijdig, geïnteresseerd, altijd bezig met weer iets nieuws, en dat met veel aandacht voor biodiversiteit, duurzaamheid en een goed leven voor hun dieren.

Dorothée Wortelboer, juni 2022