Grondbank, daadkracht en verlangen voor bio-landbouw aanwakkeren 

‘Den Haag’ moet aan de slag. Daarover waren bijna 300 boeren, burgers, buitenlui en politici het hartgrondig eens op 10 oktober tijdens de door Land van Ons georganiseerde bijeenkomst over grondbeleid. 15% Biologische landbouw in 2030 blijft anders een utopie. Tijd voor discussie met de politiek in het kader van vijf jaar Land van Ons, dat ook haar grondbank voorstel lanceerde.  

Grondbeleid hoog op de politieke agenda – met dat doel nodigden we alle Tweede Kamerleden uit. CU, GL-PVDA, Partij voor de Dieren, VOLT gaven gehoor aan de uitnodiging. BBB moest toch verstek laten gaan. Akkerbouwer en vicevoorzitter Boerennatuur Henk Smith, melkveehouder en bestuurslid Nederlands Agrarisch Jongeren Contact (NAJK) Merel Straathof en boer op onze Biesterhof boerderij Howard Koster vertegenwoordigden de boeren. Lid van de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur Krijn Poppe schetste de situatie voor jonge boeren. Onze vicevoorzitter Mathijs Visser lichtte ons grondbank voorstel toe in een volle zaal tijdens een levendige discussie.  

Verkoop via inschrijving drijft jonge boeren uit de markt 

Krijn Poppe was helder: de hoge grondprijs, schaarse grond, en verkoop van 75% van de beschikbare grond via inschrijving drijft jonge boeren uit de markt. De stoppersregeling werkt niet; sommige boeren kopen grond elders met het geld van verkoop van hun grond. “Nederland heeft de grootste landbouwproblematiek van Europa en het meest liberale grondbeleid. Terecht dat boeren kaders willen.” 
Want jonge boeren maken zich zorgen, zo blijkt ook uit de Land van Ons enquête onder ca.289 jonge (bio-)boeren over hun toekomstperspectief. Mathijs Visser gaf aan wat hen uit hun slaap houdt: overheidsbeleid, milieuregels, grondgebrek, stikstof, financiering en afzetprijzen. Schrikbarend is dat 1 op de 10 ondervraagden over emigratie denkt.  

Grote instrumentenkoffer 

Merel Straathof: “NAJK leden zien “heil” in zonering, met overheidskeuzes in functies voor grond, waaronder biologisch boeren. Wel met een ‘grote instrumentenkoffer’erbij. Howard Koster: “Zonder Land van Ons was mijn wens om regeneratief te boeren nooit werkelijkheid geworden. Mijn 12.000 voedselbomen kunnen groeien zonder torenhoge kosten voor mij de eerste jaren.” Henk Smith: “We moeten het verlangen om biologisch te boeren aanwakkeren. Van de politiek vraagt dat visie en beleid. Kijk naar wat er goed gaat, leer daarvan, en vergemakkelijk de overgang naar biologisch.”  

Grondbank met mandaat  

Mathijs Visser hield namens Land van Ons een stevig pleidooi voor een grondbank. Anders dan de huidige Nationale Grondbank die inactief is. Samengevat: breng alle beschikbare grond in regionale grondbanken, met nationale regie. Uitgifte is voor verbetering van de landbouwstructuur, biologische en natuurinclusieve landbouw, en ruilverkaveling. De overheid heeft voorkeursrecht voor aankoop en kan grond via ‘indeplaatstelling’ aan een (bio-)boer verpachten. Overheid, burgers en boeren zitten in het bestuur, dat (financieel) mandaat heeft voor de langere termijn.  
Een flink deel van de geïnterviewde jonge boeren is hier positief over. Een nog groter deel zou de bank ook gebruiken.  

In twee dagen kan de Tweede Kamer eruit zijn 

Wat vindt de politiek? De ChristenUnie wil ruimte voor boeren die willen overgaan op biologisch, is voor zonering en wil er 5 miljard voor uittrekken. Judith Westrik: “Land van Ons is een voorbeeld van hoe je overdracht binnen families en nieuwe instroom makkelijker maakt.” Laura Bromet van GL-PVDA stelde dat er breed draagvlak voor duurzame landbouw is in de Tweede Kamer. “Als de overheid heldere kaders stelt, ben ik er met mijn mede-Kamerleden in twee dagen uit.”  

Woest aantrekkelijk 

Partij voor de Dieren wil 75% krimp van de veestapel gezien de slechte staat van de natuur. Falco van Hassel daarover “Zo komt land vrij voor biologische akkerbouw en genereren we meer biodiversiteit.” Volgens Volts Simone Ritsen wil haar partij een actieve grondbank, met voorrang voor natuurinclusieve boerenbedrijven: “Wij gaan voor 25% in 2030”. Over vrijwillig of onvrijwillig uitkopen verschillen de meningen: GL-PVDA, PvD en VOLT zijn voor onvrijwillig als nodig, de CU niet. Iedereen is het er wel over eens dat Den Haag, zoals Simone zei, “biologisch boeren woest aantrekkelijk moet maken”.  

Bekijk ook: “Seminar 10 0ktober” voor meer achtergrondinformatie over grondbeleid