Onderzoek Land van Ons onder jonge boeren 

Jonge boeren maken zich grote zorgen over hun toekomst. Kopzorgen zijn overheidsbeleid (45%) en milieuregels (34%) Dit blijkt uit: Grond als sleutel voor de toekomst, een onderzoek van burgercoöperatie Land van Ons onder gangbare en biologische jonge boeren. Voor driekwart van de jonge boeren is toegang tot voldoende en betaalbare landbouwgrond op dit moment problematisch.  
 

Duurzame landbouw kan niet zonder overheidsingrijpen 
Voor Land van Ons is de conclusie van het onderzoek overduidelijk: als Nederland kansen wil bieden aan jonge én nieuwe boeren én de doelstelling van minimaal 15% biologische landbouw 2030 wil halen, dan moet de overheid hiervoor de voorwaarden scheppen. En dat beleid moet structureel zijn en gericht op de lange termijn. Een actief grondbeleid is hiervan een essentieel onderdeel.  

Zekerheid én redelijke prijzen 
De topzorgen van de jonge boeren zijn overheidsbeleid (45%) en milieuregels (34%) Biologische boeren noemen deze zorgen minder vaak en wijzen relatief vaker op financiering (13%) en afzetprijzen (17%). Gebrek aan grond en de stikstofproblematiek spelen bij beide groepen een rol.
 

Torenhoge prijzen en overbiedingen  
55% van de jonge boeren slaagt er wel in om extra grond te kopen of te pachten. Maar een aanzienlijk deel loopt vast. Zelfs 10% noemt grond onbetaalbaar.  

Waarom lukt het niet:  

• Torenhoge prijzen maken financiering vrijwel onmogelijk 

• Banken zijn terughoudend 

• Aanbod is zeer beperkt.  
  
  

Bovendien blijkt dat grotere boeren, investeerders en ander sectoren vaak overbieden. Provincies verkopen boven de marktprijs of geven bepaalde groepen voorrang.  

Stemgedrag 
Meer dan de helft van de jonge boeren weet nog niet waar op te stemmen op 29 oktober. Het landbouwbeleid bepaalt wel hun stem. 

Emigreren of blijven? 
Een op de tien jonge boeren overweegt zelfs te emigreren. Jonge boeren verlangen vooral naar stabiliteit, duidelijkheid en eerlijke randvoorwaarden, zowel in beleid als in markt.  

Is een grondbank de oplossing?    
Gevraagd is hoe jonge boeren denken over bepaalde concrete maatregelen zoals een grondbank. 

• Een meerderheid van de jonge boeren ziet grondruil in de omgeving als een nuttig instrument.  

• Ongeveer de helft van de boeren steunt het idee van een grondbank van waaruit grond ter beschikking wordt gesteld voor jonge en/of biologische boeren. Biologische boeren zijn nog een stuk positiever.  

• Als er een grondbank zou bestaan, dan heeft een ruime meerderheid van de boeren interesse. Ook hier zijn biologische boeren nog positiever dan gangbare boeren.  

• Het plan om landbouwgrond in Nederland in te delen in zones voor voedselproductie anderszijds en maatschappelijke landbouw op kwetsbare grond anderzijds (wetsvoorstel van kamerlid Holman) kan op weinig steun rekenen van gangbare boeren. Biologische boeren zijn wat positiever.  
  
  

Omschakeling van regulier naar biologische landbouw problematisch  
Hoe kijken gangbare boeren aan tegen omschakelen naar biologisch? Geen optie (55%) Slechts 4% van de gangbare boeren overweegt dit serieus. Bij meer dan 20% van de gangbare boeren hangt omschakeling af van de omstandigheden. Veel genoemde obstakels zijn: te weinig of te dure grond (60%) en de overgangsperiode (33%). Ook onzekerheid over overheidsbeleid en afzet worden vaak genoemd.