Erik en Annegreet Boven laten een deel van hun 20 Dexter runderen grazen op perceel Triemen. De producten van deze koeien gaan net als veel andere producten van Hoeve Hoogland naar zo’n 75 gezinnen in een straal van maximaal 50 km rond Drogeham (Friesland). Deze agrarische ondernemers houden het graag klein, dicht bij huis en vertrouwd. Dit voedselnetwerk is na ruim jaar investeren kostendekkend. Vooralsnog idealistisch, (nog) geen salaris.

Je kunt Erik en Annegreet typeren als sociale gemeenschapslandbouwers.
Erik: ‘Oorspronkelijk was het idee dat de leden van het Voedselnetwerk, en vooral hun kinderen, meehelpen op de tuin. Maar in de praktijk komt daar weinig van terecht. Het gaat de leden vooral om het kopen van eerlijke en gezonde voeding, georganiseerd volgens het kringloopprincipe. We denken vanuit een coöperatief concept, medewerkers en leden bedenken samen welke koers Hoeve Hoogland vaart.’

Het Voedselnetwerk
In 2016 zijn de ondernemer begonnen met het werven van de deelnemers aan het Voedselnetwerk. Die bestaan uit ongeveer 75 gezinnen. Zij leggen een bedrag in als een soort lening, die vervolgens terugbetaald wordt in de vorm van voedsel.
Erik: ‘Hiermee bind je de mensen aan je en hoef je niet steeds facturen te schrijven. Via een bestelsite nemen de leden wekelijks de producten af. Die kunnen ze afhalen of we bezorgen ze thuis, binnen een straal van zo’n 50 km. Naast de eigen producten zit daar ook droogwaar bij, die wij inkopen via een biologische groothandel. Maar de leden kunnen ook reeënvlees afnemen, geschoten door een plaatselijke jager.’

Start van een droom
‘We werkten allebei als groepsbegeleiders in de zorg en probeerden zo gezond en zelfvoorzienend mogelijk te leven. Toen kwam in 2015 social designer en idealist Dennis Nolte uit Utrecht op bezoek in het dorp. Die probeert overal in het land in gesprekken te achterhalen welke “dorpse dromen er leven”. In gesprek met Dennis groeide het besef om niet “door te dromen”, maar ons ideaal zo snel mogelijk te gaan realiseren.’
In 2016 werd droomland, oftewel Hoeve Hoogland, een feit: een combinatie van biologisch boeren voor een groep mensen en het verlenen van zorg in de vorm van een nuttige en leerzame dagbesteding.

Agrarisch ondernemen
Als eerste werden Hongaarse wolvarkens aangeschaft, om het land aan de Lândyk 2 in Drogeham ’te ontginnen’. Vervolgens werd de tuin aangelegd voor de teelt van biologische groenten. Er kwamen beesten bij: geiten die dagelijks gemolken worden, kippen die eieren leggen en rundvee voor vleesproductie. Momenteel houden Erik en Annegreet 20 Dexter-koeien, een ras van ongeveer een meter hoog. Die grazen op verschillende stukken land die gehuurd worden van Staatsbosbeheer, de Provincie Fryslân en van Land van Ons (perceel De Triemen). Zelf bezitten ze geen agrarische grond. Dat vinden ze jammer, maar daaraan hangt voor hen een te hoog prijskaartje.
Het mooie van de eigen voedselproductie is dat deze deels gebruikt wordt voor het bereiden van maaltijden en deels wordt verkocht.

Erik in de moestuin.

Sociaal ondernemen
Het spreekt voor zich dat er veel werk te verrichten valt. En wie zijn dan de medewerkers die Erik en Annegreet daarmee helpen? Het gaat om 7 jongeren die zijn afgehaakt van het reguliere onderwijs.
Annegreet: ‘Wij bieden deze jongeren naast een dagstructuur en een groeiende algemene en sociale ontwikkeling, ook specifieke educatie met als doel het voltooien van praktijkonderwijs en het vinden van passend werk in de toekomst.’
De jongeren zijn door de weeks dagelijks op het bedrijf in Drogeham te vinden waar zij lerend bezig zijn in de tuin, de kas, met de verzorging van de dieren en het rondbrengen van boodschappen. Omdat het rundvee op verschillende plekken graast worden er regelmatig controlerondjes gereden. Daarbij doen ze ook een aantal bakkers aan om oud brood voor de dieren op te halen. Sinds afgelopen voorjaar kunnen de jongeren ook aan de slag bij een tweede locatie: ‘Halte Hoogland’. In de oude stationsrestauratie van Dokkum hebben Erik en Annegreet een restaurant gevestigd, waar de jongeren onder dezelfde professionele begeleiding de fijne kneepjes van het horecavak leren. Hier worden ook de kant- en klaarmaaltijden bereid.

Lange adem nodig
Erik: ‘Om als ondernemers dit werk te kunnen doen moet je een goed netwerk hebben, zeker in het begin om “er tussen te komen”. Je moet een goede band opbouwen met andere, soortgelijke ondernemers om te kunnen sparren. Voor het kunnen pachten van grond van Staatsbosbeheer moet je de opleiding Natuurondernemer volgen en afronden. Je moet aan eisen en keurmerken voldoen voor het mogen geven van praktijkonderwijs maar ook voor het binnenhalen van de financiële middelen voor de dagbesteding van de jongeren.’ Op de vraag of het bedrijf inmiddels rendabel is antwoordt Erik: ‘Het voedselnetwerk is nu kostendekkend. Daar halen we dus (nog) geen salaris uit. Dat salaris komt uit het begeleiden van de jongeren.’

Dagelijkse voldoening
Erik: ‘Ik ben heel gelukkig als ik met mijn handen in de klei zit en doe dit ook zeker in de weekenden, maar noem het dan “hobby”. In het werk is het voor mij belangrijk dat een jongere ons verlaat met meer vaardigheden en toekomstperspectief dan toen hij of zij binnenkwam. Onze doelgroep omvat dan ook jongeren waarvan we verwachten dat ze groeipotentie hebben en is dus gericht op het vooruitkomen in het leven.’
Annegreet: ‘Ik haal voldoening uit het bezig zijn met de jongeren en vooral uit het gedeelte van het bereiden en verspreiden van onze gezonde en verantwoorde kant- en klaarmaaltijden en al onze andere fantastische producten.’

Meer weten?
Ben je geïnteresseerd of geïnspireerd geraakt over het Voedselnetwerk en/of de andere activiteiten van Hoeve Hoogland, neem dan een kijkje op hun website: hoevehoogland.nl . Heb je een heel specifieke vraag over een of meerdere van hun activiteiten, dan zijn Erik en Annegreet zeker bereid om je te woord te staan.

Tineke Tuinstra