Het PolderLab Vrouwe Venne is ’s werelds grootste onderzoek op veenweiden. Het is op 9 september 2021 ceremonieel van start gegaan en heeft een looptijd van 10 jaar.
Het speelt zich af in een deel van de Vrouwe Vennepolder waar met het grondwaterpeil kan worden geëxperimenteerd, een unieke omstandigheid. Net als de meeste veenweidegebieden verkeert ook dit perceel in een abominabele conditie: de biodiversiteit neemt al langer gestaag af, de bodem klinkt in, het veen stoot grote hoeveelheden CO2 uit en het microleven in de bodem is op sterven na dood. Projectleider van het onderzoek, bioloog Maarten Schrama van de Universiteit Leiden typeerde de kwaliteit van het perceel als ‘rockbottom’.
Het is dan ook uiterst urgent dat er beheerswijzen worden ontwikkeld waarmee een ommekeer naar bestendige en lonende agrarische activiteit wordt bewerkstelligd. Het gaat om een veelheid van onderzoeken die moeten helpen de bodemdaling te keren, de biodiversiteit en het bodemleven te herstellen en een duurzaam alternatief voor het agrarisch beheer te vinden.
Het kán, dat staat vast; nu is de ambitie om innovaties te ontwikkelen die efficiënt en vruchtbaar zijn en in alle veenweidegebieden kunnen worden toegepast, te beginnen in Nederland.
Hier kun je lezen hoe het Leiden Centre for Applied Bioscience eigen geavanceerde “OMICS”-technieken inzet. Deze technieken gebruiken in de omgeving achtergelaten DNA om de soortensamenstelling van een ecosysteem te bepalen en complexe biologische systemen te analyseren.
Een van de onderzoeken is gericht op de voorwaarden voor vochtig hooiland. In een heterogeen landbouwsysteem dragen de plantensoorten van vochtig hooiland bij aan een hogere biodiversiteit en vermindering van stikstof- en fosfaatproblemen.
De kwaliteit van het veenweidegebied kenmerkt zich ook door een gezonde aanwezigheid van insecten en weidevogels. Studenten van de universiteit Leiden deden al een vooronderzoek naar het vóórkomen en hoeveelheden van diverse broedvogels en de omgevingsfactoren die hun territoriumkeuze mogelijk bepalen, waaronder het grondwaterpeil.
Het terugbrengen van soortenrijkdom en veenweidesoorten kan de aanwezigheid van de nodige zaden in zaadbanken, ondergrondse zaadreservoirs in het land een rol spelen. Hoe kunnen die zaadbanken helpen, was de vraag in een ander vooronderzoek van Leidse studenten.
Deelnemers van Land van Ons hebben niet alleen met geld gezorgd dat een deel van de Vrouwe Vennepolder kon worden aangekocht. Als vrijwilligers spelen zij een cruciale rol als burgerwetenschappers en leveren ze met het tellen van soorten planten, vogels en andere dieren input voor allerhande resultaatmetingen die de ambities van dit project gaan waarmaken.