We proberen steeds het leven in bodem, plant, dier, mens, omgeving en kosmos op elkaar af te stemmen
Tim Zijp

Bijna een kwart van Nederland werd ooit gewonnen uit zee, getijdengebieden en moerassen. De eerste polders werden drooggelegd in de twaalfde eeuw. Vanwege sterke bevolkingsgroei en toenemend gevaar voor overstromingen, werd de inpoldering in de eeuwen daarop voortgezet. Het gebied wat we nu kennen als de Beemster, werd aan het begin van de zeventiende gecreëerd. In totaal werden er 50 molens gebouwd om het Bamestrameer droog te leggen. In de ruim 7000 hectare grote polder die zo ontstond werden vervolgens landerijen, boerderijen en luxe zomerverblijven gebouwd. In 1999 werd de Beemsterpolder door Unesco uitgeroepen tot werelderfgoed. In een deel van deze polder (Noordbeemster) pacht boer Tim Zijp sinds 2021 8,2 hectare weidegrond van Land van Ons. Tijd om eens nader kennis te maken dus.
Kosmische invloeden
Tim is biologisch-dynamisch melkveehouder. Wat betekent dat eigenlijk; wat is het verschil met ‘gewoon’ biologisch boeren? Tim: “Net als biologische boeren gebruiken wij geen chemische bestrijdingsmiddelen of kunstmest. Maar wij gaan nog wat verder. We geloven dat alles met elkaar samenhangt en invloed heeft op elkaar. Dat moeten we in balans houden. Daarom behouden onze koeien altijd hun hoorns. In de hoorns zitten zenuwen en ze spelen een belangrijke rol bij de gezondheid en spijsvertering van de koeien. Via hun horens staan de koeien in verbinding met de kosmos, zij kunnen bijvoorbeeld via hun horens weersverandering aan voelen komen. De koehoorn gebruiken we ook om preparaten te maken. Dit doen we bijvoorbeeld door een hoorn met kruiden en een orgaan van een (overleden) koe in de grond te begraven voor een bepaalde tijd. Op die manier kan de energie van de aarde erin trekken. Vervolgens roeren we het preparaat in een tobbe met water zodat het verdunt. Dit vermengen we in de mesthoop zodat het over het land verneveld kan worden. Dit is een goede grondverbeteraar.”
Tim vertelt dat elke biologisch-dynamische boer een eigen invulling geeft aan het biodynamisch boeren. “Sommigen zijn wat meer spiritueel. Het is net wat bij je past. We werken zoveel mogelijk met een gesloten kringloop. Dit betekent dat we veel benodigde middelen uit ons eigen bedrijf halen. Ons vee krijgt biologisch voer van eigen land, we maken gebruik van biologische mest en ook het stro in de stallen is biologisch. En als een dier ziek is, dan geven we het dier kruiden en etherische oliën. Daarnaast hebben we, volgens de leer van Steiner, ook aandacht voor kosmische invloeden, waarbij we rekening houden met de stand van planeten. De maan beïnvloedt bijvoorbeeld eb en vloed, maar ook de waterhuishouding van gewassen. Samenvattend kun je zeggen dat we zoveel mogelijk in verbinding met het ritme van de natuur werken. We proberen steeds het leven in bodem, plant, dier, mens, omgeving en kosmos op elkaar af te stemmen.”
De biologische-dynamische landbouw bestaat dit jaar precies honderd jaar. In 1924 is door Rudolf Steiner, de grondlegger van de antroposofie, de zogenaamde ‘Landbouwcursus’ gegeven aan een groep boeren en grootgrondbezitters. In die tijd, na de Eerste Wereldoorlog, deden chemische bestrijdingsmiddelen hun intrede. Steiner zag echter om zich heen dat de kwaliteit van de bodem en de biodiversiteit hierdoor ernstig achteruitging. Meteen na zijn cursus werden een groot aantal van zijn inzichten en aanbevelingen door boeren in de praktijk toegepast. Het hoofddoel van zijn cursus was om de bodem zo goed mogelijk te verzorgen. Als deze grond, de basis voor biodynamische boeren, van goed kwaliteit is, zullen ook de gewassen die daar op groeien van hoge kwaliteit zijn en de mens voeden op een gezonde manier.
Het gebruik van preparaten is karakteristiek voor de biodynamische landbouw. Geneeskrachtige planten, koemest en gemalen bergkristal worden in een dierlijke omhulling verpakt en gedurende een deel van het jaar in de bodem bewaard, waar ze de krachten die in de aarde leven in zich opnemen. De preparaten dragen bij aan een vruchtbare bodem en gezonde planten en dieren.
Bronnen: Wikipedia en BDvereniging.nl
Lees ook: Bio-dynamische-landbouw — Steiner in essentie
Wie zich meer wil verdiepen in biodynamische landbouw, zou een training kunnen volgen: Trainingen – Aeres Warmonderhof
Niet zo spannend?
Tim vertelt dat hij op het stuk land wat hij van Land van Ons pacht, natuurbeheer doet. Op het eerste oog gebeurt er volgens hem dan ook weinig spannends. Er is vooral grasland te zien. “Er zijn destijds afspraken gemaakt dat er niet in de grond geroerd mag worden, er is dus geen akkerbouw. Ik beheer het natuurlijk grasland maar daar valt weinig over te vertellen. Om de biodiversiteit te vergroten heb ik aan de randen een biologisch bloemenmengsel aangeplant. Dat laat ik in de winter staan zodat er een ruigte ontstaat waarin dieren kunnen schuilen en voedsel kunnen vinden. De ruige mest die ik op het land aanbreng is goed voor het bodemleven. Verder ga ik altijd pas maaien als de legsels van de weidevogels uit zijn.”
De vrijwilligers van Land van Ons die de flora en fauna monitoren in dit gebied, ontdekten in juni van dit jaar dat er behalve gras ook veel verschillende planten en dieren op het perceel leven. Dus wat op de eerste blik een saai grasland lijkt, blijkt bij een tweede blik toch erg interessant.

Vijfde generatie boer?
Tim kan zich goed vinden in de visie van Land van Ons dat het landschap en de biodiversiteit hersteld en behouden moeten worden. Deze visie past helemaal bij hoe hij en zijn ouders al bijna 40 jaar vormgeven aan hun boerenbedrijf. Tim hoopt dat het bewustzijn dat Land van Ons genereert, bijdraagt aan een andere mindset. Maar hij ziet hoe moeizaam het is om invloedrijke partijen zoals de provincie, de banken en de landelijke overheid mee te krijgen. Tim: “Ik sta er op zich wel positief in, maar eerlijk gezegd wordt het boeren niet gemakkelijk gemaakt. Ook biologische boeren niet.”
De boerderij van Tim en zijn ouders staat in De Eilandspolder. Dit is een waterrijk gebied nabij de Beemster dat tot voor kort nog grotendeels vaarland was. De ouders, grootouders en overgrootouders van Tim, die ook boer waren, konden hun percelen alleen maar met de boot bereiken. Tim is dus de vierde generatie boer in zijn familie. Op het moment dat dit gesprek plaatsvindt, is hij net weer vader is geworden. Tim heeft echter ernstige twijfels of zijn kinderen in de toekomst nog kunnen boeren. Hij vertelt dat nog niet zo lang geleden acht boerderijen in de omgeving zijn gestopt omdat het niet meer rendabel was. Ook voor Tim en zijn ouders is het steeds puzzelen hoe zij voldoende inkomsten kunnen genereren. Dit doen zij bijvoorbeeld door extra activiteiten op te zetten. Zo ontvingen ze op boerderij Schermer Eylandt tot voor kort mensen die zorg en begeleiding nodig hadden. Tim: “Een boerderij als zorgboerderij inrichten is niet iets wat je er even bij kunt doen; je moet echt iemand vrijmaken om aan die mensen de aandacht en begeleiding te geven die zij nodig hebben. Daarom ligt die activiteit nu tijdelijk stil.” Een activiteit die in de zomer wel weer opgepakt wordt, is de verhuur van fluisterbootjes en kano’s. Over ons – Fluisterboot- en kanoverhuur direct in de prachtige Eilandspolder in de Rijp.
Wilt u meer weten over de biodiversiteit in dit gebied? Noteer dan alvast in de agenda voor 2025: een dagje kanoën door de Eilandspolder; een mooie manier om dit prachtige gebied te verkennen. Goede kans dat u wulpen, grutto’s, smienten en rietzangers zult spotten. Naar verwachting zal er op het perceel in Noordbeemster eind mei een open dag georganiseerd worden.