Geregeld wordt bovenstaande vraag gesteld. Tijd dus om daar eens dieper op in te gaan.
Als ik dit schrijf (eind mei 2021) heeft de coöperatie ruim 13.500 deelnemers. Een deel daarvan stuurt ons spontaan suggesties per e-mail over stukjes grond die te koop staan in de omgeving. Ook raken we steeds bekender in de agrarische wereld.
Dat heeft tot gevolg dat boeren ons benaderen voor een perceel van de buurman dat ze er graag bij willen hebben, of om een deel van hun eigen percelen te koop aan te bieden. Er zijn ook meer agrarische makelaars en rentmeesters die ons benaderen met voorstellen. Verder hebben we ook contact met organisaties als Natuurmonumenten of Staatsbosbeheer of provinciale organisaties, die voorstellen doen voor aankopen. En ten slotte zijn we zelf actief in bepaalde regio’s, door biologische of biologisch-dynamische boeren te benaderen of in gesprek te gaan met boeren die in transitie willen en onze hulp kunnen gebruiken. Kortom: veel mogelijkheden.
Elk voorstel dat we ontvangen wordt serieus beoordeeld aan de hand van een aantal criteria die we hebben opgesteld. Dit zijn onder meer:
- Spreiding over Nederland
Land van Ons wil graag zichtbaar zijn in elke regio en dus dicht bij de deelnemers tenminste één perceel in bezit hebben. Deelnemers vinden het prettig in de buurt bezit te hebben, dat stimuleert ledengroei en zorgt voor binding met de coöperatie. - Kansrijk voor verbetering van biodiversiteit en landschap
Een vanzelfsprekend criterium. Een perceel dat al veel natuurwaarde heeft of in Natura 2000-gebied ligt zullen we niet snel aankopen, omdat er al voldoende regelgeving is die dergelijke gebieden beschermen. - Zichtbaarheid en verhaal achter het perceel
Land van Ons heeft ambitieuze doelen en zeker de eerste jaren zijn onze percelen ons visitekaartje. Dus liever een zichtlocatie dan een achteraf plekje. Is de ligging vlakbij een grote stad, kan er eenvoudig verbinding tussen stad en platteland worden gemaakt, komt er veel fiets- en wandelverkeer langs? Gaat het om een belangrijk perceel dat al veel nieuwswaarde heeft of kan krijgen? Is er een uniek landschap te redden of te herstellen? - Relatie met boer en/of andere partijen
Aankoop en beheer van percelen gaan hand in hand. We kijken dus altijd naar mogelijke partijen die een stuk grond kunnen gaan pachten. Brengt de boer de principes van Land van Ons al in de praktijk? Wil een boer biologisch gaan boeren? Zijn er andere partijen (burgers?) in de omgeving die op zoek zijn naar grond om bijvoorbeeld gezamenlijk groente te verbouwen? Wil het waterschap het waterpeil omhoog brengen in het gebied? Eventueel kijken we of Land van Ons zelf eerst moet gaan boeren om te laten zien dat het ook echt anders kan. - Grootte
Een perceel van 1 tot 1,5 hectare kan prima passen als het bijvoorbeeld om een gemeenschapstuinbouwproject gaat. Een extra perceel voor een boer zal al snel zo rond de 4 à 5 hectare groot zijn. Bij percelen tot ongeveer 20 à 25 hectare is het prima te doen om één of meer pachters te vinden die goed passen bij onze coöperatie. Bij grotere percelen komt al snel de vraag op of opstallen (woning & stallen) nodig zijn om zodoende nieuwe (jonge) boeren een kans te geven. - Prijs
Land van Ons betaalt een marktconforme prijs. Dit betekent dat we vlak voor of tijdens de onderhandelingen een onafhankelijke waardebepaling laten uitvoeren en over het algemeen betalen we niet meer dan deze waarde. Percelen waar mogelijk een woonbestemming op komt laten we dus links liggen, omdat de speculatiewaarde veel te hoog is. - Diversiteit in landbouwtypes
Land van Ons wil zich niet concentreren op alleen maar veeteelt of akkerbouw maar staat voor een goede spreiding van landbouwactiviteiten op de verschillende percelen. Ook schuwen we het experimenteren met nieuwe gewassen of teelten niet. Dus van voedselbos tot gemeenschapstuinbouw en alles wat daar tussen in zit zullen we gaan toevoegen aan onze percelen. - Bijdrage aan gemeenschapsvorming of verkorting voedselketen
Eén van de oorzaken van verschraling van gronden in de landbouw is de verregaande specialisatie en de daarbij horende logistieke keten, waarbij voedsel over de wereld heen en weer wordt versleept. Land van Ons wil bijdragen aan een korte keten waar boer en consument elkaar leren kennen en de CO2-voetafdruk wordt geminimaliseerd. - Bodem, water en luchtkwaliteit
Biodiversiteit kan zich lastig herstellen als de druk op een perceel door verontreinigende praktijken hoog is. Percelen naast industriegebieden of naast bloembollentelers zijn niet onze favoriet. Ook percelen met vervuilde grond zijn niet op voorhand het meest interessant.