Heel binnenkort viert Land van Ons zijn tweede verjaardag.
Een mooi moment.
Ook een goed moment om op een rijtje zetten welke stappen we in deze twee jaren zoal hebben gezet om de biodiversiteit en het landschap te herstellen.
Uiteraard zijn chemische bestrijdingsmiddelen uitgebannen. Kunstmest is vervangen door organische (stal)mest en we zijn op weg naar SKAL-certificaten. Maar we gaan verder dan alleen maar voldoen aan SKAL-criteria. We hebben de maatregelen samengevat voor de percelen die het langst bij ons in bezit en in beheer zijn: Zwagermieden en Triemen, Oud Ade, Lettele, Onneresch, Holtesch en Hezenes, in totaal bijna 100 hectare, waarvan 49% weidegrond, 34% hooiland en 17% akkerbouw. Later meer over onze percelen Noord-Beemster, Duffelt en Empe.
Op elk perceel wordt maatwerk geleverd afhankelijk van de bodemgesteldheid en het landbouwkundig gebruik:
• De weidegronden worden nu extensief begraasd en geleidelijk aan verschraald, zodat deze rijker worden aan planten-, bodem- en vogelleven.
• Hetzelfde gebeurt met de hooilanden, waar in verband met de bescherming van weidevogels later wordt gemaaid.
• Op de akkerbouwpercelen is boekweit, huttentut en lupine opnieuw geïntroduceerd en verbouwd. Dat zijn gewassen die veel insecten aantrekken en/of goed zijn voor het bodemleven. De boekweit en huttentut zijn verwerkt tot aantrekkelijke producten, waarmee via de webshop onze deelnemers (en andere gastronomen) al kennis hebben kunnen maken.
• Op de esgronden doen we ervaring op met strokenlandbouw. De grote variatie aan verschillende gewassen die dicht bij elkaar staan en op verschillende tijden bloeien is erg goed voor insecten – en een lust voor het oog.
• Honderden meters lange en tot vijf meter brede hagen en houtsingels zijn aangelegd met o.a. trosvlier, kardinaalsmuts, Gelderse roos, hondsroos, wegendoorn, sleedoorn, meidoorn, vuilboom, hazelaar, hondsroos en peer. Wilgen zijn geplant die geknot gaan worden. De aanplant van solitaire bomen is in voorbereiding. Al deze bomen en struiken zullen beschutting en nestgelegenheid leveren voor vogels, amfibieën, reptielen en kleine zoogdieren.
• Ecologisch sloot- en bermbeheer wordt opgepakt.
• Er zijn rommelhoekjes, bloemstroken en keverbanken aangelegd, alsmede een vogelbosje, een insecten hotel en een broeihoop voor ringslangen.
• Op sommige percelen wordt de grondwaterstand verhoogd en er wordt een poel aangelegd.
Al dit werk is uitgevoerd door de zes percelenteams met in totaal circa 130 enthousiaste lokale vrijwilligers, samen met de boeren die zich verbinden aan onze doelen. Specialisten steunen deze teams met advies, onderzoek en presentaties op ‘perceeldagen’ en/of door middel van webinars.
We willen er niet alleen iets moois van maken, maar ook laten zien dat natuur-inclusieve landbouw geen hobby is voor mensen met geitenwollen sokken, maar ook een duurzaam businessmodel. En dat het beroep van boer ook een sociale functie heeft.
Hoe mooi om te weten dat dat alles plaatsvindt op grond die ook van jou is!
Hebben onze inspanningen al een zichtbare en meetbare verbetering van de biodiversiteit opgeleverd? Twee jaar is een heel korte tijd om de natuur weer terug uit te nodigen op grond waar ze door de uitputtende praktijken van de monocultuur-landbouw was gemarginaliseerd. De meeste percelen zijn nog lang geen twee jaar in ons bezit en de monitoring is pas net begonnen. We kunnen in zo’n korte tijd echt nog geen wonderen verwachten, maar wel worden er hoopvolle signalen waargenomen: een toename van kruiden en grassen, waaronder soorten die gedijen op een natte bodem zoals de pinksterbloem, een bijzondere mossoort (bronmos), liesgras, pinksterbloem en moerasspirea, veel vogelsoorten en massa’s insecten boven onze ‘nieuwe oude’ gewassen. Ook de uitgevoerde wormentellingen geven een gunstige eerste indruk. Dat smaakt naar meer!
Klaas Steur en Janneke Hoekstra – met dank aan de perceelcoördinatoren voor de gegevens