In de Vrouwe Vennepolder bij Oud Ade hebben vrijwilligers van Land van Ons cranberrystruiken geplant. Die moeten de komende jaren de grond helpen herstellen en een duurzame opbrengst geven.

‘Zitten we hier wel op zes per meter?’ Het meetlint wordt erbij gepakt, want het experiment moet wel netjes worden uitgevoerd.

De dertig vrijwilligers ploegen op de knieën door de modder. De toplaag van bagger die in de loop der eeuwen op het veen is gestort is weggegraven, dus de grond is hier zelfs nog lager dan elders in de Vrouwe Vennepolder. Lange planken geven steun zodat ze niet wegzakken. De metingen kloppen, dus planten ze verder.

Vierduizend cranberry’s, ook wel grote veenbessen genoemd, gaan binnen een paar uur de grond in. Strookjes met grote of kleine struiken, dichter bijeen of verder uit elkaar. Doel is om te ontdekken wat het beste werkt.

Deze experimentele teelten maken deel uit van een tienjarig Polderlab, een onderzoek samen met de Leidse Universiteit en de Regio Holland Rijnland om toekomstbestendige landbouw te ontwikkelen in het veenweidegebied.

‘Geweldig om te zien dit’, roept Maarten Schrama, hoofdonderzoeker van het Centrum voor Milieukunde Leiden. Hij leidt het onderzoeksproject op dit stuk grond. ‘Wat we willen doen is kijken wat goed aanslaat. Wat het doet met grond en of het een beetje rendabel is voor de boer.’ Voor de onderzoekers is het smullen, want dit gaat nieuwe inzichten opleveren.

Schrama is vooral benieuwd of de grond een stukje omhoog komt door de cranberry’s. Eeuwen terug lag die maar liefst zes meter hoger, vertelt hij, in de tijd dat dit hoogveen was. Zo’n heuvel gaat niet snel terugkomen, maar in dit lage, drassige gebied is elke centimeter mooi meegenomen.

Op de waterige veenweidegronden kunnen geen zware koeien lopen, die houden niet van natte voeten. Daarom zoekt Land van Ons, samen met de Leidse Universiteit en de regio Holland Rijnland, naar nieuwe, toekomstbestendige landbouw voor dit gebied. Land van Ons-vrijwilliger Louis van de Meché vertelt dat het waterpeil van de 33 ha tellende Vrouwe Vennepolder binnenkort omhooggaat. Dat is nodig om verder inzakken van de bodem te voorkomen, wat een bedreiging is voor de funderingen van huizen en wegen.

Aan de oostkant van de polder komen nog 4 velden van elk 100m2, omzoomd met appelbes-struiken, gagel en nashi-peren. In deze velden komen verschillende cranberrysoorten met exotische namen als Stevens, Pelgrim, Early Black en Franklin. Ze bloeien alle op een eigen moment, dus bijen, vlinders en andere bestuivers kunnen er lange tijd nectar vinden. Cranberry’s zijn bovendien duurzame struiken, ze kunnen makkelijk 50 jaar oud worden en dus veel jaren vruchten dragen.

Cranberry’s zijn gezond. Zo bevatten ze veel vezels en vitamines. De meeste cranberry’s worden nu nog ingevlogen uit de VS, Canada en Chili. Ze kunnen worden verwerkt tot jam, sap, smoothies, compote en chutney. Ook kan men ze invriezen en drogen voor gebruik in bijvoorbeeld ontbijtmengsels. De eerste oogst wordt over twee jaar verwacht. Zie ook deze video!

Tekst: Marja van Berkel
Foto’s: Wouter Turkenburg