In september publiceerde Land van Ons een mooi artikel over hoe wij op LvO-boerderij de Biesterhof omgaan met de droogte. We schreven over de noodzaak om de koeien bij te voeren en de groenbemester te beregenen en we vertelden over onze diverse agroforestry-plannen om de boerderij toekomst- en klimaatbestendig te maken.
Daags na het plaatsen van het artikel vielen hier dan eindelijk de eerste serieuze buien en het is fantastisch hoe weerbaar onze ‘natuurlijke’ omgeving dan toch nog altijd blijkt te zijn. De bloemenstrook om onze 25 ha heen begon spontaan weer te bloeien, het gras begon uitbundig te groeien en de groenbemester ontwikkelde zich met de dag. Doordat het gras groeide hoefden de koeien minder bijgevoerd te worden. Dit scheelde werk (uren per dag) aan onze kant, maar het maakte voor het leven en de gezondheid van de koeien ook veel uit. Koeien hebben net als veel kudde dieren een onderlinge rangorde, en tijdens het bijvoeren merkten wij dat de minder dominante koeien moeite hadden om voldoende van het kuilgras ‘op te eisen’. Kortom, de dikke koeien werden dikker en de dunne koeien werden dunner (herkenbaar??). Met de 16 ha verse, groene gras was er echter weer overvloed en keerde de rust terug, voor dier en mens.
Met het groene gras en de buien van de afgelopen maanden is de droogte dus voorbij… toch??
Helaas… ondanks dat we gevoelsmatig aardig wat regen hebben gehad is op de kaart hieronder (KNMI) duidelijk te zien dat met name het zuidoosten van het land (wij dus) nog altijd kampen met een ernstig neerslag tekort.
Ter verduidelijking: de kaartdata zijn van 1 oktober dit jaar en laat een neerslagtekort van meer dan 300 mm zien in Oost-Gelderland. In de maand oktober hebben wij hier maar ongeveer 45 mm (bron KNMI) gehad. Dat vertaald zich in voor deze tijd van het jaar extreem lage grondwaterstanden en ook als wij hier een spade in onze kleigrond zetten, dan komen we niet verder dan 30 cm diep voordat we een keiharde, uitgedroogde laag tegenkomen. We zijn er dus nog lang niet, en de vraag is of we er nog gaan komen dit jaar, qua benodigde neerslag.
Dit brengt ons op het volgende punt: de Nederlandse waterhuishouding. Deze is al meer dan 1000 jaar ingericht om het water zo snel mogelijk naar de zee te brengen. Voor een land dat voor 1/3 onder zeespiegel ligt klinkt dit logisch, maar met de veranderende weerpatronen, waarbij we steeds langere periodes van droogte hebben en de neerslag in kortere hevigere buien komt, is dat het niet meer. Als land zullen wij moeten gaan leren om meer water vast te houden op de momenten dat het valt, zodat het beschikbaar is wanneer we het nodig hebben. Dit betekent een cultuuromslag binnen de Waterschappen en op sommige plekken een radicaal andere inrichting van ons landschap. Er zijn echter ook zaken die we zelf al kunnen bijdragen aan dit ‘omdenken’. Iets waar wij op de Biesterhof in geloven, is de potentie van bomen om water vast te houden, verdamping tegen te gaan en uiteraard om koolstof op te slaan. Wij gaan hiermee aan de slag en jullie kunnen daarbij helpen!
In het eerder genoemde artikel benoemen we onze plannen om dit najaar veel bomen te planten. Tussen de bomen is veel minder verdamping, door schaduw en windluwte. Bomen zijn in staat om veel vocht vast te houden, wat nodig is nu we lange droge periodes ondergaan. Inmiddels is de aanplant concreet aan het worden: in november en december komen er meer dan 5000 bomen op de grond van de boerderij! Er komt een voedselpark met verschillende lagen aan bomen. Verder planten we rijenteelt met fruit- en notenbomen in rijafstanden van 35 meter met daartussenin akkerbouw. En we gaan 2.5 hectare aan natuur creëren, met veel struweelhagen en elzensingels die zorgen voor een microklimaat. Wij hopen in de toekomst meer in te spelen op klimaatverandering met dit klimaat-adaptieve systeem.
Zaterdag en zondag 26-27 november en donderdag 1 december organiseren we plantdagen, waarvoor we jullie als mede-eigenaren van ons land van harte uitnodigen. Op onze website meer informatie hierover en de link om aan te melden.
Tot ziens op de Biesterhof!
Howard Koster