De nieuwste zwarte bladzijde in het Nederlandse stikstofdossier is de inmiddels florerende handel in stikstofrechten. Hoe zit dat? Als je als bedrijf activiteiten verricht die effect kunnen hebben op flora en fauna dan heb je een natuurvergunning nodig. Aan die vergunning zit ook een norm vast hoeveel stikstof je als bedrijf mag uitstoten.
Tot zover is er niks aan de hand.
Maar toen bedacht een slimmerik dat je misschien wel de stikstofrechten apart zou kunnen gaan verhandelen. En inmiddels zijn er dus allerlei overheidsorganen (en ongetwijfeld ook bedrijven) die kans zien hun eigen probleem op te lossen door die stikstofrechten van (bijvoorbeeld stoppende boeren) te kopen in plaats van hun bedrijfsvoering aanpassen om zo de uitstoot te verminderen.
Zo heeft de luchthaven Schiphol inmiddels een aantal boeren uitgekocht om aan de norm te kunnen voldoen en zijn Rijkswaterstaat, maar ook diverse provincies en gemeenten, driftig bezig op te kopen, om daarmee nieuwe wegen of woonwijken mogelijk te maken.
Is daar dan wat mis mee? Ja, helaas wel, om 3 redenen:
1. We weten met zijn allen dat we vanwege de opwarming van de aarde minder stikstof moeten gaan uitstoten. Wat nu gebeurt is dat uitstoot wordt verplaatst van boerenbedrijf A naar bijvoorbeeld de uitbreiding van de A27. We realiseren dus niets van onze doelstelling tot vermindering.
2. Het is nog erger: het aantal kg dat een boer mag uitstoten zegt niets over of dat maximum ook wel in de bedrijfsvoering gebruikt werd. Een slimme boer verkoopt dus alles wat hij toch al niet nodig had. (Die zogenaamde latente ruimte wilde de overheid 3 jaar terug intrekken, maar dat is toen onder druk van de boeren niet tot uitvoering gebracht.)
Feitelijk betekent dit dus dat op plek a niks verbetert, maar er een verslechtering is op de locatie waar de rechten worden gebruikt.
3. Door dit handelen van onze overheden wordt het laaghangend fruit om tot reductie te komen geplukt en onbruikbaar gemaakt voor het grotere doel.
Wederom niet echt het goede voorbeeld!
En tot slot het meest bizarre: er is grote juridische onduidelijkheid of de stikstofrechten wel verhandelbaar zijn. Het zou me dus niet verbazen als over een jaar de rechter hier een streep doorhaalt en dan hebben de kopers van de rechten bijna letterlijk gebakken lucht gekocht…
Goede Kerst en Land van Ons blijft gewoon verder gaan met maatregelen die wel effect hebben.
Franke Remerie, voorzitter bestuur