Natuurlijk: het is prachtig dat we akkers, weilanden en boomgaarden op een ecologisch verantwoorde wijze beheren. Dat al zo’n 22.000 landgenoten financieel hieraan bijdragen. Dat boeren bereid zijn ‘ons’ land te pachten en bewerken, en samen met vrijwilligers te beheren . We mogen erop rekenen dat de biodiversiteit op onze percelen door al deze inspanningen vooruit gaat! Het valt echter niet mee om dat laatste vast te stellen. Want hoe weet je nu of die veldleeuweriken in je weiland en die korenbloemen op je akker een beloning zijn voor alle inzet?

Er is maar één manier om deze vragen te beantwoorden: tellen, meten, monitoren! De monitoring van de biodiversiteit op onze percelen is in 2022 goed op gang gekomen. Op de meeste percelen zijn planten, vogels, vlinders, hommels en regenwormen geteld, volgens gestandaardiseerde protocollen.
Het enthousiasme van de vrijwilligers is indrukwekkend: meestal wordt niet de minimaal verwachte basismonitoring uitgevoerd, maar worden planten en dieren tot op de soort gedetermineerd en geteld, en dat vaak meerdere keren per jaar. De resultaten worden door verschillende perceelteams ook aangeleverd aan landelijke databestanden als Waarneming.nl, zodat de Land van Ons-monitoring ook bijdraagt aan nationale biodiversiteitsmonitoring.
We hebben inmiddels zelfs een eigen plek bij Waarneming.nl Dat is belangrijk want in het landelijk gebied zijn biodiversiteitsgegevens vaak zeldzaam. Maar het hoofddoel blijft natuurlijk de biodiversiteit op onze eigen percelen. De eerste resultaten zijn bemoedigend. Vooral vogels blijken goed gemonitord, en veel algemene soorten blijken op onze percelen te broeden of te fourageren. Maar ook voor andere soortgroepen zijn veel waarnemingen gedaan. Op één perceel werden bijvoorbeeld maar liefst 60 wilde plantensoorten en 14 vlindersoorten geteld.

Als we zo doorgaan, kunnen we over een aantal jaar misschien de eerste voorzichtige uitspraken doen over de resultaten van onze wijze van beheer. Neemt de biodiversiteit op onze percelen toe? Of blijft-ie bijvoorbeeld stabiel, terwijl in het reguliere agrarisch gebied achteruitgang is?
Voorzichtige uitspraken, want de onderzoekspraktijk leert dat voor het trekken van zulke conclusies een grote meetinspanning en een lange adem nodig zijn. De natuur is nou eenmaal erg variabel, en de planten en dieren op onze percelen worden niet alleen beïnvloed door het beheer, maar ook door veel andere factoren, zoals het weer, de klimaatverandering, roofdieren, omstandigheden in de regio, in de rest van het land of zelfs in Zuid-Europa en Afrika (denk aan trekvogels als de grutto). Een algemene regel is echter: hoe groter de variatie, hoe meer en nauwkeuriger je moet meten. En aan dat laatste zal lijkt het bij Land van Ons niet te liggen, want het enthousiasme van de vrijwilligers is groot! We hopen in de loop van 2023 een overzicht van de resultaten van 2022 te geven.

Zie ook: Biodiversiteit meten op onze percelen 1.