Biodiversiteit en klimaat
Hoe staat Land van Ons eigenlijk in de klimaatdiscussie en, nog belangrijker, welke concrete bijdrage levert Land van Ons aan het tegengaan van de opwarming van de planeet? Reële vragen die om een helder antwoord vragen.
Het klimaatbeleid richt zich op vermindering van de uitstoot van CO2 door industrie, landbouw en huishoudens. Daarnaast is ook vastlegging van CO2 in de bodem een belangrijke klimaatmaatregel. Dit laatste gaat mooi samen met verbetering van de bodemvruchtbaarheid en de biodiversiteit. Op land leggen planten en micro-organismen CO2 uit de lucht vast in de vorm van organische stof. Tegelijkertijd stoot het land door afbraak van organische stof ook voortdurend CO2 uit. Het evenwicht tussen opname en uitstoot is door de mens te beïnvloeden. Of er sprake is van netto CO2-opslag of juist emissie hangt af van hoe het land wordt gebruikt en bewerkt.
Grondbewerking en waterpeil
Uit onderzoek van het Louis Bolk Instituut (1) blijkt dat na 36 jaar verbouw van snijmais op dekzand grond het gehalte organische stof in de bovenste 30 cm nog slechts 2% bedraagt. Na 36 jaar niet ploegen blijkt het gehalte organische stof op dit type grond 6% te zijn. Als je het verschil omrekent naar tonnen CO2 blijkt dat door niet te ploegen in 36 jaar per hectare 270 ton CO2 meer is opgenomen uit de atmosfeer. Dat is 7,4 ton CO2 per hectare per jaar. Net iets minder dan de jaarlijkse CO2-uitstoot per persoon in een gemiddeld Nederlands huishouden (Bron: Milieu Centraal). Op veenweidegronden is de situatie omgekeerd. Hier is het gehalte organische stof van nature erg hoog. Als op deze grond het waterpeil daalt, zal de organische stof door contact met lucht sneller afbreken en komt er zo’n 10 ton CO2 per hectare per jaar extra in de atmosfeer (2).
De beheerplannen van Land van Ons zijn gericht op herstel van biodiversiteit, o.a. door natuurinclusieve landbouw. Dat betekent in de praktijk dat op veenweidegrond het waterpeil niet wordt verlaagd maar waar mogelijk juist verhoogd. Denk bijvoorbeeld aan ons perceel in Oud Ade. Op minerale gronden, zand en klei, is het streven de grond zoveel mogelijk met rust te laten en geen bodemleven-verstorende stoffen als kunstmest en pesticiden te gebruiken. Gewasrotatie bevordert het organische stofgehalte, evenals vaste begroeiing door houtwallen, heggen en voedselbossen. Minder koeien per hectare grasland leidt ook tot minder uitstoot van het sterke broeikasgas methaan. Kortom, de beheerplannen van Land van Ons verminderen de uitstoot van broeikasgas en bevorderen de vastlegging van CO2 uit de lucht in de bodem. Bij het huidige areaal (ruim 160 hectare) is de broeikasgasreductie van Land van Ons door de preventie van de uitstoot van CO2 en de vastlegging van CO2 in de bodem inmiddels circa 1.000 ton CO2-equivalent per jaar. En daarbij is de reductie van methaan-emissies nog niet mee gerekend.
CO2-certificaten
De positieve bijdrage van Land van Ons aan het klimaatbeleid door haar grondbeheer gaan we zichtbaar maken. We gaan voortaan de vermindering van de CO2-uitstoot en de netto vastlegging van CO2 op onze percelen monitoren en registreren. Dat doen we in samenwerken met de Stichting Nationale Koolstofmarkt (SNK). Die stichting geeft per gereduceerde ton CO2-emissie of vastlegging CO2-certificaten uit, op basis van strikte validatie-methodieken. De meeste metingen die hiervoor nodig zijn doen we al standaard bij aankoop van nieuwe percelen, en bij de periodieke monitoring van biodiversiteit. De verwachting is dat perceel Oud Ade als eerste door SNK geregistreerd wordt.
Over stikstof en koolstof
Het stikstofbeleid is van een andere orde dan het beleid om CO2 te reduceren. De huidige stikstofdiscussie speelt vooral lokaal (in Nederland of Europa). Te veel uitstoot van stikstofverbindingen schaadt vooral de biodiversiteit.. Te veel CO2 (koolstofdioxide) in de lucht schaadt het klimaat, omdat het tot opwarming van de aarde leidt. Dat is een veel omvattender (mondiaal) probleem. Er is wel een relatie tussen stikstof- en CO2-beleid omdat de stikstofmaatregelen waar het nu in (agrarisch) Nederland over gaat, onder andere gericht zijn op extensivering van de veehouderij. En als het aantal koeien per hectare in Nederland daalt, dan neemt naast de uitstoot van stikstofverbindingen ook die van methaan door koeien af. Methaan is een sterker broeikasgas dan CO2, maar komt minder voor in de atmosfeer, zie ook hier.
Daan Dijk, energie- en klimaatdeskundige, deelnemer van Land van Ons
Voetnoten
1. N. Van Eekeren (Louis Bolk Insitituut) en J. Zaneveld- Reijnders ( ZLTO).
Bewust herstel van de natuurlijke buffercapaciteit van de bodem, rapport in
opdracht van Brabant Water. Februari 2011.
2. Fritz, C. et al. 2017. ‘Meten is weten bij bodemdaling-mitigatie.’ Bodem april 2017.