Een terugblik op 2024…
Dit jaar trad er een bijna geheel nieuw bestuur aan.
We hadden te maken met een uitstroom van ledenkapitaal van met name een aantal grotere kapitaalverschaffers. Dat was grotendeels het gevolg van ons besluit om uittredende leden geen financieel rendement meer te geven op hun inleg. Desondanks is het gelukt om dit jaar zes percelen aan te kopen: in het begin van het jaar de percelen Soest (Utrecht), Aagtekerke (Zeeland) en Udenhout (Brabant), gevolgd door Elst (Gelderland), Swalmen, vlakbij Roermond (ons eerste perceel in Limburg) en Hummelo (Gelderland).
We kregen dit jaar een prachtige subsidie van de Postcode Loterij: € 750.000 om drie jaar mee te doen. Het plan is voorlopig om het bedrag als volgt te besteden: 45 procent voor de werving voor kapitaalinleg, 30 procent voor het verbeteren van de biodiversiteit op onze percelen en 25 procent voor de versterking van de interne organisatie. We mogen er geen land van kopen.
Naar aanleiding van vragen en ideeën heeft het bestuur nagedacht over de identiteit van Land van Ons en (samen met andere landelijke teams) geïnventariseerd wat goed gaat en wat beter kan. Daaruit zijn besluiten en acties voortgekomen, die hieronder benoemd worden.
Reflectie over de aard van de organisatie
- We zetten in op verdere groei, maar wel vanuit onze onveranderde missie, het ‘DNA’ van onze organisatie. We willen daarom voorkomen dat kapitaal wordt ingelegd om daar geld mee te verdienen en hebben daarom besloten de grondprijsindexering af te schaffen.
- In het gesprek over een idee om land te gaan beheren dat niet in ons bezit is, bleek dat we de focus willen blijven houden op eigen grondbezit.
- We willen een burger- en vrijwilligerscoöperatie blijven en zijn daarom zorgvuldig te werk gegaan bij het opstellen voor een programma voor bedrijven.
Acties voor een betere organisatie
- We hebben een revisie van de statuten afgerond, waarbij de grondprijsindexering vervallen is. De statuten passen nu beter bij onze praktijk, geven beter weer wie we zijn en voorkomen dat we onterecht als financiële instelling worden beschouwd.
- Om te voldoen aan de regels voor organisaties van een bepaalde grootte stelden we een vertrouwenspersoon aan via de Nederlandse Coöperatie Raad, waar we lid van werden.
- Een datateam gaat data-gerelateerde vragen van alle teams ondersteunen. Een werkgroep heeft advies gegeven over een Ledenraad (zie hieronder) en een andere werkgroep gaat meer helderheid brengen in onze kernprocessen.
Acties met betrekking tot ons aankoopproces en het vinden van pachters
- We vulden onze wensen aan voor nieuw aan te kopen percelen. Nieuwe percelen zijn bij voorkeur:
(a) minstens 5 ha. groot
(b) een kwart van de percelen ligt in de buurt van grote gemeenten (daar woont het grootste deel van onze leden)
(c) We richten ons de komende tijd op het zoeken van percelen in Noord-Holland, Limburg, Twente en Zuidwest Friesland.
(d) We gaan actief op zoek naar percelen met een grote zichtbaarheid om aandacht voor de biodiversiteit te krijgen en nieuwe leden te trekken. - We gaan de kansen voor de biodiversiteit beter (en eerder) integreren in het aankoopproces.
- De criteria die gehanteerd werden voor nieuw aan te stellen pachters zijn opgeschreven en gecommuniceerd. Die criteria worden nu in de praktijk getest.
- Tot nu toe heeft Land van Ons twee keer een tip voor een perceel gekregen van degene die dat dan graag zelf gaat pachten. Voor dat geval is het selectieproces aangepast: de tipgever en het perceel worden dan tegelijkertijd beoordeeld.
- We zijn gestopt met het aantrekken van pachters via onze website omdat het enorme aanbod (ca. 200 gegadigden) niet aansloot bij het aantal nieuwe percelen (ca. 4-5 per jaar).
Onze groene ambities voor 2025 en verder…
Groei, interactie met leden en een robuuste organisatie
Onze missie is onveranderd: een kentering bewerkstelligen in het uitputten van grond en het verdwijnen van plantaardig en dierlijk leven uit ons landschap.
Het aantal percelen moet nog groter worden. De biodiversiteit op de Nederlandse landbouwgronden blijft achteruitgaan en de landbouwtransitie verloopt zeer traag. Land van Ons is verre van overbodig geworden. Redenen om onze missie met de nodige snelheid en ambitie uit te voeren. Daarom doen wij wat we kunnen en hebben we het streven om per 1 januari 2028 ons grondbezit verdubbeld te hebben naar 700 ha. Biologische, agrarische grond. Een haalbaar, maar tegelijk ambitieus streven. Dit doel behoeft een kapitaalinleg van in totaal 50 miljoen euro en een groei naar ca. 55.000 leden. Werk aan de winkel dus voor alle vrijwilligers van Land van Ons en ieder die ons helpen kan. En natuurlijk staat de uitnodiging nog aan alle leden om grond bij te kopen (of te doneren) wanneer je dat kunt en wilt. Zo maken we een verschil!
De werving van nieuwe leden (en dus meer inlegkapitaal) door marketing blijft van vitaal belang en investering in campagnes en advertenties (online en in print) blijft noodzakelijk. Dit is terug te zien in de begroting. Deze betaalde campagnes staan naast al onze eigen inspanningen om nationaal en regionaal veelvuldig in het nieuws te komen.
Om kapitaal en leden aan te trekken blijven wij op zoek naar een perceel dat door een zekere ‘activistische’ context een grote landelijke nieuwswaarde heeft. Ook willen we het positieve nieuws van elke (voorgenomen) perceelaankoop aangrijpen om verdere inleg door leden en derden te stimuleren. We gaan ook bekijken hoe we donaties en legaten kunnen stimuleren.
Als essentieel onderdeel van onze groene ambitie lanceren we een programma voor bedrijven. Bedrijven leggen in door een gift of een langetermijnlening met hypothecaire zekerheid, die bijdragen aan onze ‘groene kluis’. We zorgen ervoor dat het kapitaal dat van burgers afkomstig is te allen tijde groter is dan de inleg van bedrijven. We toetsen die zogenaamde ‘partnerbedrijven’ op duurzaam ondernemerschap: ze moeten de impact van hun activiteiten op de aarde en haar bewoners minimaal houden.
Een aantal (maximaal een kwart) van de nieuwe percelen willen we zoeken in de nabijheid van onze huidige percelen. Daarmee kunnen we onze bestaande boeren (pachters) helpen en/of synergie bewerkstelligen met het aanwezige perceelteam.
Alle gangbare grond die door Land van Ons wordt gekocht zet langzaam een proces van herstel in naar een rijkere biodiversiteit. We gaan beter inzicht geven in de maatregelen die we nemen om de natuur op onze percelen te bevorderen, met de data van het bodemleven, de planten, vogels en insecten.
Ook het aankomende lustrum, met onder andere een filmfestival in diverse steden, zien we als een moment voor groei en wordt aangegrepen om Land van Ons volop landelijk en regionaal voor het voetlicht te krijgen.
Op diverse punten moeten we onze organisatie blijven verstevigen om verdere groei mogelijk te maken. Onze organisatie moet aantrekkelijk en werkbaar blijven voor onze honderden vrijwilligers. We willen zorgen voor meer regionale ondersteuning aan perceelteams en meer onderlinge samenwerking. We gaan door met het organiseren van kennisdagen voor onze vrijwilligers. Zo willen we voortaan na de aankoop van een perceel de daarbij betrokken vrijwilligers een kennisdag over biodiversiteit aanbieden.
Financieel springt, naast aankoop en marketing, met name de investeringen in onze ICTomgeving eruit. Die investeringen zijn nodig voor een goed werkende en veilige digitale omgeving.
Bij onze identiteit als coöperatie hoort een brede invloed van de leden. We starten met een informele ledenraad voor een periode van twee jaar als proef voor een formele ledenraad in 2027. De informele ledenraad geeft niet-bindend advies op een beperkt aantal onderwerpen. Een nieuwe werkgroep gaat in 2025 zowel de oprichting van de informele ledenraad begeleiden als onderzoek doen naar de mogelijke rol en instelling van een Raad van Commissarissen (Raad van Toezicht) voor Land van Ons.