Van mondiaal gesleep naar radicale regionalisering
Regionalisering van de economie heeft heel veel voordelen. Daarom moeten we er naar streven zoveel mogelijk met behulp van producten uit de regio in onze basisbehoeften te voorzien, met name voedsel en energie. Daarmee worden veel problemen tegelijkertijd aangepakt, maar bovenal de meest urgente: klimaatontwrichting en teloorgang van de biodiversiteit.
Reductie van het vele vervoer, en daarmee ook minder vervoersmiddelen, infrastructuur, ongelukken, lawaai, stikstof- en CO2-uitstoot en dus minder klimaatontwrichting.
Meer verse producten op de markt, betekent minder noodzaak van verpakkingen. Dus extra reductie van energie en grondstoffen. Plastic kan grotendeels worden uitgebannen.
De grote afhankelijkheid van fossiele energie, voedsel, kleding en dergelijke (zelfs onze anticonceptiepil komt tegenwoordig uit China) uit verre streken, zorgt voor grote kwetsbaarheid. Als de aanvoer stagneert, zijn de problemen niet te overzien. Met regionalisering krijgen we planning en productie meer in eigen hand, wat onze weerbaarheid (resilience) in de onzekere tijden vergroot. Bovendien zullen exporterende landen hun landbouwgrond en producten vaker zelf nodig hebben.
Meer regionale productie en consumptie betekenen een kleinere afstand tussen producenten en consumenten, die elkaar meer feedback kunnen geven en meer sociale contacten onderhouden.
Een duurzame circulaire economie vereist een korte kringloop om mondiaal gesleep met afvalstromen te voorkomen. Een efficiënte kringloop van mineralen en voedingsstoffen in de voedselvoorziening, een circulaire landbouw dus, is alleen mogelijk op regionale schaal.
Een in hoofdzaak regionale voedselvoorziening, betekent dat er meer verschillende gewassen worden geteeld en daarmee een gevarieerder en aantrekkelijker landschap. Goed voor bewoners, maar ook voor recreatie en toerisme. Denk aan blauwe vlasvelden en golvende korenvelden.
Meer soorten granen, groenten en fruit, peulvruchten en grondstoffen op het land zorgen ook grotere biodiversiteit.
Minder verkeer en dus minder gebruik van fossiele energie, betekenen minder uitstoot van schadelijke stoffen, zoals het (ultra)fijnstof. Ook qua geestelijke gezondheid kunnen positieve effecten verwacht worden, door toename van de sociale contacten en een wellicht door de gevarieerdere en groenere omgeving.
Met de reductie gebruik van grondstoffen (zie punten 1, 2 en 5) verkleinen we onze Mondiale Voetafdruk, oftewel onze claims op de beperkte mondiale gebruiksruimte. Daarmee werken we aan fair sharing, mondiaal.
In een meer regionale economie, circuleert geld meer in eigen omgeving wat ten goede komt van regionale bedrijven. Dat betekent meer gevarieerdere werkgelegenheid, vaak op fietsafstand. Heel anders dan in onze huidige economie waarbij een groot deel van wat wij betalen, ‘verdwijnt’ naar webwinkels, energie- en voedselbedrijven en hun aandeelhouders elders in de wereld.
Met name boeren en tuinders kunnen door regionale afzet betere prijzen voor hun producten krijgen. Want ze zijn dan niet meer afhankelijk van de moordende mondiale concurrentie en daardoor veel te lage wereldmarktprijzen. Regionale prijzen kunnen eerlijker zijn, inclusief sociale en milieukosten.
Door meer focus op de regio (provincie, gemeente, waterschap) wordt het belang van het actief volgen van en participeren in de politieke besluitvorming in de lokale democratie groter en ook interessanter. Denk bijvoorbeeld aan de bestemmingsplannen, natuurbeleid, WMO-kwesties, de omgevingswet en de energietransitie.
Misschien weet u zelf nog andere voordelen van radicaal regionaliseren? Laat het weten aan jan.juffermans@voetafdruk.eu
De oorspronkelijke, veel langere tekst van dit artikel over regionalisering is te vinden op de site van ‘De Grote Transitie’, een gezamenlijke campagne van het Platform Duurzame en Solidaire Economie en Our New Economy:
https://www.degrotetransitie.nl/actueel/2019/mondiaal-gesleep-naar-radicale-regionalisering/
Jan Juffermans, actief in o.a. het Platform Duurzame en Solidaire Economie, de Werkgroep Voetafdruk Nederland en Transitie Boxtel.
