Biologische tuinders nieuwe pachters perceel Land van Ons in Wassenaar

Biologische tuinders Erwin de Jong en Marlijn Nauta zijn de nieuwe pachters van het perceel aan de Rijksstraatweg van burgercoöperatie Land van Ons. Aan hen de taak om van de verarmde landbouwgrond een biodivers en duurzaam stuk land te maken.

In de druipregen staan Erwin de Jong en Eddo Velders naast een hoge stapel natuurlijke mest op het perceel aan de Rijksstraatweg. De Jong is een van de twee nieuwe pachters van het bijna 7 hectare tellende stuk landbouwgrond, Velders is lid communicatie van het Wassenaarse perceelteam van burgercoöperatie en eigenaar van de grond Land van Ons.

Op het perceel staat nu nog een groenbemester, dit is een mix van diverse soorten die moeten bijdragen aan het verbeteren van het bodemleven en herstel van de biodiversiteit. Die is erg laag, zo is de afgelopen tijd vastgesteld met ‘nulmetingen’ van stukjes aarde van 20 bij 20 cm. Aan de randen, dicht bij het pad en het water, valt het nog mee, maar midden op het perceel is volgens de Jong ‘geen enkele worm’ te vinden.

Pachters
De grond op deze plek is van nature al schraal. Maar door de gangbare bollenteelt en bijbehorende gebruik van pesticiden komt het bodemleven zeker niet op gang. De paar verdwaalde roze en witte hyacinten zijn het overblijfsel van een vorige oogst en geven weer dat het land werd gebruikt voor bollenteelt.
Land van Ons kocht de grond in de zomer van 2022 van Handelskwekerij Griffioen in Wassenaar. De burgercoöperatie koopt gezamenlijk landbouwgrond op om die vervolgens in te zetten voor natuurinclusieve landbouw. Het doel: laten zien dat landbouw ook anders kan.
Velders: ‘Wat we missen in de boerendiscussie is perspectief voor de boeren. Die hopen wij vanuit Land van Ons te bieden. Daarom zijn we blij met Erwin de Jong en zijn partner Marlijn Nauta. Samen gaan we laten zien dat anders boeren kan.’

Plannen
De Jong en Nauta kunnen zichzelf nog niet zo lang boer noemen. Nauta raakte een aantal jaar geleden geïnteresseerd in alternatieven voor de huidige voedselketen en volgde een opleiding biologisch dynamische landbouw aan de Warmonderhof in Dronten. De Jong raakte door haar geïnteresseerd, volgde een opleiding permacultuur en inmiddels runnen ze hun eerste project; de zelfoogsttuin NoordwIJde in Noordwijk. Daar oogsten oogstdeelnemers zelf wekelijks hun groenten en kunnen vrijwilligers meehelpen op het land.

Nauta zal zich de komende tijd vooral richten op het Noordwijkse perceel, dat slechts een kwart hectare groot is, en de Jong neemt het voortouw met het ‘managen’ van het ambitieuze Wassenaarse gebied.

Het paar wil op het perceel in Wassenaar iets soortgelijks realiseren en zit vol ideeën. Seizoensgebonden groenten en fruit, kruiden om thee mee te maken, een bloementuin en een voedselbos passeren de revue. Land van Ons en de pachters zijn nu in gesprek met de gemeente om te kijken wat er mogelijk is.

Belangrijk is dat het terrein ook een educatieve functie krijgt en dat de buurt betrokken wordt. De Jong: ‘We willen de mensen laten zien hoe je op een goede en duurzame manier voedsel kan verbouwen.’ Dat betekent geen kunstmest en pesticiden, geen monocultuur en geen verkoop naar het buitenland. Juist wel gewenst: duurzaam bodembeheer, het telen van een mix van tientallen soorten groenten en fruitgewassen. Dat zorgt voor meer biodiversiteit en natuurlijke plaagbestrijding. En zoveel mogelijk lokale afzet, bijvoorbeeld in de vorm van groentepakketten. Dat sluit perfect aan bij de waarden van het Land van Ons, volgens Velders: ‘Meer biodiversiteit verfraaien van het landschap en het bieden van perspectief voor onze pachters.’

Anders boeren
De ‘gangbare boeren’, zoals niet-biologische boeren ook wel worden genoemd, kunnen door schaalvergroting en gebruik van pesticiden en kunstmest nog redelijk rondkomen. ‘Maar op kleinere schaal en zonder kunstmest en spuiten moet je het wat anders aanpakken’, vertelt de Jong. ‘Doordat we die middelen niet willen inzetten zullen we meer moeten leunen op vrijwilligers en mogelijk ook op mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. En daarnaast veel meer inzetten op meerjarige gewassen en de bodem zoveel mogelijk met rust laten.’ Inmiddels zoekt hij investeerders en zal hij voor het handmatige werk op vrijwilligers van het Land van Ons een beroep doen. En dan zal het nog best lang kunnen duren voordat hij er ‘een goede boterham’ mee kan verdienen.
De Jong: ‘Misschien is het wel een voordeel dat ik hiervoor geen gangbare boer was. Wat namelijk moeilijk is, is omschakelen. Want als je ophoudt met spuiten van pesticiden en kunstmest, moet de bodem herstellen en dat kan soms wel jaren duren.’ In zo’n geval ziet het financiële plaatje er voor een boer niet al te best uit. Het Land van Ons biedt ook op dit gebied een uitkomst: het houdt de pachtprijs relatief laag en assisteert met kennis en kunde waar nodig.

Ritme van de seizoenen
Het kan de nieuwe pachters allemaal niet snel genoeg gaan, maar ze pakken dit project wel ‘stap voor stap’ op. We moeten immers met zijn allen op zoek naar duurzame alternatieven. Niet alleen duurzaam verbouwen moet onderdeel zijn van het toekomstige boeren, ook de consument moet anders naar eten gaan kijken, vinden ze. ‘Het hele jaar door aardbeien kunnen kopen of boontjes uit Egypte eten, dat is eigenlijk niet normaal’, aldus de Jong. Velders kan zich daarin vinden, we zouden ook volgens hem terug moeten naar eten in het ‘ritme van de seizoenen.’

Toekomst
Het plan om op het stuk land uit de Landgoederenzone villa’s te bouwen is van de baan doordat Land van Ons dit perceel nu gekocht heeft. De omwonenden kijken nu en straks uit op een open veld en dat zou met de bouw verloren gaan. Naast huizen, grenst het stuk landbouwgrond aan landgoed de Horsten en landgoed Duivenvoorde.
Het kan nog wel jaren duren voordat het volle potentieel van het perceel wordt benut. ‘Soms denk ik: hoe gaan we het allemaal doen.’ Stap voor stap, luidt het antwoord. Eerst de bodem op orde krijgen en dan de zogenaamde vaste gewassen erin. ‘Dan eten we later de eerste asperges en aardbeien van eigen bodem.’

(Bron: Leidsch Dagblad 27 maart 2023.)