Op perceel Zwagermieden is zaterdag 22 mei 1800 m² gras-klavermengsel ingezaaid met een zaaiviool. De zaaiviool – ook wel vioolzaaier en buikstrooier genoemd – is een apparaat om zaad of kunstmest over een akker te verspreiden.

Dat werkt als volgt. Het zaad gaat in de bak. Vervolgens hangt de zaaier die bak met een riem of touw over z’n schouder. Aan de onderzijde van die bak zit een opening. Het zaad valt door deze opening op een horizontaal liggend schoepenrad. Door de stok van de zaaiviool heen en weer te trekken wordt het schoepenrad in beweging gebracht en het zaad over de akker weggeslingerd.

Dat was een hele verbetering ten opzichte van met de hand zaaien, omdat het zaad op deze manier veel gelijkmatiger verspreid wordt. De beweging die met de stok gemaakt wordt om het schoepenrad in beweging te brengen doet denken aan het bespelen van een viool, vandaar de naam.

Hieronder zijn enkele exemplaren afgebeeld.

En hier ondergetekende aan het werk met het door ons gebruikte exemplaar van de firma Ronda uit het Groningse Leens:

Tot 1960 waren zaaiviolen van hout en zink gemaakt. Er zijn enkele op Marktplaats te koop, voor prijzen rond de honderd euro. Meestal ontbreekt de stok. Vanaf 1950 werden ze van aluminium gemaakt, met in hout gevatte lagers. Momenteel zijn er nog moderne buikstrooiers te koop voor rond € 200 bij Earthway en bij Solo. Die zijn van plastic en hebben een slinger.

Eigenlijk is de zaaiviool exemplarisch te noemen voor de ontwikkeling in de landbouw. Begin 18e eeuw vond Jethro Tull een werkende zaaimachine uit, maar het duurde tot midden 19e eeuw voordat er een professionele en betrouwbare zaaimachine was ontwikkeld. Toen een boer nog één of meer arbeiders had konden die met meerdere zaaiviolen tegelijk zaaien. Breedwerpig nog steeds. Hieronder een mooie afbeelding daarvan (Bron: zaadhandel Bulter in De Lutte).

De zaaiviool raakte in onbruik door de opkomst van de zaaimachine.

Harm Schrage, perceelbeheerder Zwagermieden