Over nut en nadeel van de humanisering van de natuur

Auteur: Jozef Keulartz

Het beeld dat de mens heerschappij heeft over de schepping en alles naar eigen believen mag gebruiken, is al langere tijd aan het kantelen. Er is erkenning voor de waardigheid van dieren, die via wetgeving beschermd dienen te worden. De oprichting van de Partij van de Dieren is daar een voorbeeld van. Planten worden vaak gezien als een achtergrond van het leven. Ze worden op een lagere trede geplaats dan dieren en dat terwijl ze juist van vitaal belang zijn voor ons bestaan en voortbestaan. Maar weinig mensen weten dat er ook een Partij van de Planten bestaat. Een partij die duurzaamheid en lange-termijn-denken hoog op de agenda wil krijgen. Inmiddels gaan er steeds meer stemmen op om de waardigheid van bomen en planten te respecteren.

Door onderzoek is vast komen te staan dat planten en bomen communiceren met elkaar zowel bovengronds als via hun enorme vatenstelsel. Ze kunnen elkaar waarschuwen voor gevaar. Ze kunnen zelfs tactieken toe passen om vijanden om de tuin te leiden. Ze beschikken over een bepaalde vorm van intelligentie. Maar hebben ze gevoel? Ze hebben in elk geval geen centraal zenuwstelsel zoals mensen en dieren. Toch zijn er onderzoekers die beweren dat bomen en planten pijn kunnen ervaren en zelfs over geheugen beschikken.

In ons land zijn geen oorspronkelijke bossen meer. Al het bos is aangelegd, zonder oog voor de samenhang van bomen met elkaar. In opkomst is het plenterbos. Een plenterbos is voor de bosbouw wat het voedselbos is voor de landbouw. Een soortrijke gemeenschap waarin alle leeftijden en gewichtsklassen door elkaar staan. Op beperkte schaal worden stammen geoogst, maar verder ingrijpen door de mens is taboe.

In het boek Boom Mensen probeert Jozef Keulartz (1947 – emeritus hoogleraar milieufilosofie) zowel de lichtpunten als de schaduwzijden van de vermenselijking van de natuur, en in het bijzonder van planten, in kaart te brengen. Een recent geschreven, leesbaar overzicht van de verschillende filosofische inzichten op gebied van natuurontwikkeling en bosbouw.

ISBN 978 90 5615 660 2, www.noordboek.nl

Maria Evers